Mültecilere Sığınmacılara Sağlanan Haklar

Ülkemiz 1951 Cenevre Sözleşmesi’ni “coğrafi kısıtlama” ile kabul etmiş olmasına rağmen tüm başvuru sahipleri (Avrupa’dan veya Avrupa dışından gelenler) ayırım gözetmeksizin aynı prosedüre dahil edilmekte, kabul koşulları ve tüm haklar aynı oranda sağlanmaktadır. Bu meyanda;

           –   Yasa dışı yollardan ülkemize girerek yetkili makamlardan iltica/sığınma talebinde bulunan yabancılar hakkında, yasa dışı gelişleri nedeniyle herhangi bir takibat yapılmamakta, cezalandırılmamaktadırlar. Yasal olarak giriş yaparak müracaat etmiş yabancılara uygulanan prosedürün aynısı uygulanmaktadır. (YASA DIŞI GİRİŞLER)

–    İltica alanında herkesin (yasadışı göçmenler de dahil olmak üzere) iltica/sığınma prosedürüne adil, eşit ve tutarlı erişimi mümkün bulunmaktadır. Yasa dışı göçmen konumunda yakalanarak, sınır dışı edilmek üzere Geri Gönderme Merkezlerinde barındırılmakta iken iltica/sığınma talebinde bulunan yabancılar, kısa bir tarama süreci sonrası (haklarında olumsuz bir durum yoksa) serbest bırakılarak iltica/sığınma prosedürüne dâhil edilmektedirler. Kanuni Temsilcileri ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin bu kişilerle görüşmelerine izin verilmektedir. (İLTİCA PROSEDÜRÜNE ADİL ERİŞİM) 

–  Ülkemizde suç işlemedikleri takdirde hiçbir mülteci/sığınmacı veya başvuru sahibi gözaltına alınmamakta, tutuklanmamaktadır. Geri göndermeme (non-refulement) ilkesine de harfiyen uyulmaktadır. (GÖZALTINA ALMAMA – GERİ GÖNDERMEME İLKESİ)

–  Söz konusu yabancılara ülkemizde ilk etapta hakları ve yükümlülükleri konusunda Yazılı ve Sözlü Bilgilendirme yapılmakta, en az 6 ay süreli İkamet İzni verilmekte, bu izne mukabil Yabancı Kimlik Numarası tahsis edilmekte ve bir Tanıtma Kartı (Kimlik) düzenlenmektedir. Tercüman hizmetlerinden ücretsiz olarak faydalandırılmaktadırlar.(AB KONSEYİ KABUL KOŞULARI YÖNERGESİ)

–  İdarenin her türlü işlem ve kararına karşı itirazlar değerlendirilmekte, Yargıya erişim konusunda da (buna AİHM de dahil) herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. (YARGIYA ERİŞİM)

–  Sosyal Dayanışma ve Yardımlaşma Vakfı, Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü, Belediyeler, Kızılay ve özel kurum ve kuruluşlar ile STK’lar tarafından Gıda, Yakacak, Nakit Para, Yiyecek ve Giyecek gibi nakdi ve ayni yardımlar ihtiyaç sahibi mülteci/sığınmacılara da aynı Türk vatandaşlarına olduğu şekilde dağıtılmaktadır. Valilikler kanalıyla (SYDV) sağlanan yardımlar, İllerin imkanları ölçüsünde şekillenmektedir.  (SOSYAL YARDIMLAR)

–  Ülkemiz yetkili makamlarından iltica/sığınma talebinde bulunan yabancılar, iltica/sığınma prosedürü boyunca, ülkemizde tespit edilmiş olan uydu illerde (62 il) serbest ikamete tabi tutulmaktadırlar. İllere yönlendirme yapılırken kendi talepleri de dikkate alınmakta, özellikle aile birleşimine önem verilmektedir. Ülkemizde mültecilerin/sığınmacıların barındırıldığı herhangi bir merkez bulunmamaktadır. Yalnızca Yozgat ilinde, 100 kişi kapasiteli, giriş çıkışların serbest olduğu bir adet Mülteci Misafirhanesi bulunmakta olup, burada talepleri doğrultusunda, dışarıda geçinemeyecek durumda olan, hassas gruplardan sayılan mültecilerin/sığınmacıların (Yalnız, hamile bayan gibi) kalmasına olanak sağlanmaktadır. Ayrıca refakatsiz küçükler, bakıma muhtaç yaşlılar ve özürlüler Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına bağlı Merkezlerde barındırılmaktadırlar. (BARINMA – HASSAS GRUPLAR)

–  4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkındaki Kanun gereği, 6 ay ikamet tezkeresi sahibi yabancılar, çalışma izni için Çalışma Bakanlığına başvuruda bulunabilirler. Bu hakka ülkemizde statü almış mülteciler yanında iltica/sığınma başvuru sahipleri de haizdir. Avrupa müktesebatı iltica/sığınma başvuru sahiplerinin 1 yıla kadar iş piyasasına erişimlerini şart koşmamasına rağmen, ülkemizde iltica/sığınma talebinde bulunanlar, hemen ertesi gün bu hakka sahip olabilmektedirler.  (İŞ PİYASASINA ERİŞİM)

–  222 sayılı Eğitim Kanunu ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ülkemizde eğitim çağındaki bütün çocukların ilk ve orta öğretimini zorunlu kılmaktadır.

Ortaöğretim sonrasında eğitime devam etmek isteyen sığınmacı veya mülteciler ise yabancılar hakkındaki genel hükümlere tabidir. (EĞİTİME ERİŞİM)

–  5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin iki numaralı alt bendi kapsamında ülkemizden iltica/sığınma talebinde bulunan yabancılar, sığınmacı ve mülteciler ile ikincil koruma sahibi statüsündeki tüm yabancılar primleri Devlet tarafından karşılanmak üzere genel sağlık sigortası kapsamında sigortalı sayılmışlardır. (SAĞLIK HİZMETLERİNE ERİŞİM)

–  6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun Geçiş Hükümleri Başlıklı Geçici Maddesi’nin 7’inci fıkrası gereğince iltica/sığınma başvuru sahipleri ve sığınmacı/mültecilerden ikamet tezkeresi harç bedeli alınmamaktadır. (İKAMET TEZKERESİ HARÇLARINDAN MUAFİYET)